Thursday, November 20, 2008

ZOUGAAL MEMORIAL HALL

Zou taten igam leh nam I get chianga (Adia in state dang a umten) I lungsim leh ngaituana mit a kilang masapen chithei khawp a I ngaisang uh leh inganat uh unsum” ZOUGAAL MEMORIAL HALL” ahi chilei I genkhiel tam sih ding uhi. Zougaal memorial hall hi Zou taten I kanatpi/phattuampi mama ua,function leh mipi kikhawp khawmna leh hunpoimaw zahna leh sil dangdang bawlding chiang in Zougal Hall chi in I zuan uhi.

Zougaal hall chi min hing kipat khiatna ahi leh kum 1917-1919 sung in ipu ipa ZOMI PASALPHA ten I singtang gam ‘Zougam’ leh a zalenna (Freedom) humbit nading in Khawvel galhang British sipaite tawh ana kidouna uh ZOUGAAL ana kichi hi. Zougaal lai in Zougaal kapten Zouthau, Pumpi(canon)savun a bawltawm leh suangthangte zang in a galte uh British sipaite tampi ana that ua,ana kihakap nadeu mun a luituite sisan in ana luang hial hiin ana kigen hi. Tambang a thauhoi leh thaukap zawng ana kizil (Training )lou a gam leh nam zalenna humbit nading a, khawvel nitunlou nagam lua thei khawp a namthupi British sipaite anakap ngam ipu ipa te hi Pasalpha(Warrior)min pia lou thei ahi sihi. Zomi pasalpha ten gam leh nam ana ngainat dan uh theizing nading in Zouveng ah hall khat ana kilam in amin dingin “ZOUGAAL MEMORIAL HALL” chi inana kipua hi.Tuachiin a kawt tung ah tambang in sign board ana kita hi. ”ZOUGAAL MEMORIAL HALL” (Zou war of Independence) ‘war between zomi warrior and british in 1917-1919’.

ZOUGAAL HALL LEH ZOU TATE KIZOPNA:

Zougaal hall in Zou tate a dingin danglam tahin kanat/phat tuamna (unique) tampi anapia hi. Tuate ahileh

1. Function leh committee tuamtuam neina mun in aki zang hi.
2. Singtang apat a khawpi sung a sina leh manna tuate luang zalna inn.
3. Nam min a kimukhawmna leh thupi lapi vaihna inn leh mimal leh pawl min a sil tuamtuam bawlna inn ahi.
4. Zougaal hall kanat leh danglam napen khat ahi leh Zougaal hall hi hall maimai leh tawmtah (Simple) bangnanleh ZOU tate lungsung ah ki pumkhatna leh ki itna liantah apia hi.

Tambang Mosalman ten khawpi siangthou MEGA anei bang ua, ei Zou taten nam lungsim munpi a inei uh Zougaal hall ahihi. Tuaziain ZOUGAAL HALL hi ei Zou tate adingin GOU (Legacy) manpha a hi a, ahi zing ding hi. Tambang a I nam Gou manpha nei sun uh Zougaal hall hi Zou taten ittah leh deitah a I enkawl ua I kep hoi zing ding uh ahi.

ZOUGAAL HALL LAMTHA APOIMAW HI:

Zougaal hall hi bang chi kum ekhat apat siamtha dingchi in a hall tual lai teng a cement khuam phuh nading a foundation kitung zia in Zougaal hall zah theilou in a um hi. I nampi kikhai khawmna hall I neisunuh zah theilou a a um apat Zou tate gualnop leh function bawl a, Nam sil a ki mukhawmna leh thupi lapi vai nading mun inei lou nonsih uhi. Tambang a Zougaal hall mipi punkhawmna mun a izah thei lou zia un inam khantou nading nasapi in adal hi.

Zougaal hall hi Zou ten bangkim a izah pen uh leh thuhoi thupha getkhawmna mun ahizia in Zou tate White House chithei khawp a poimaw ahi a, Nam bang a hing khaikhawmtu pen leh lungkitua leh lungsim khat a tuibang a hinggawm khawm pen ahiman ei Zou tate leh khangsawn te adding in GOU manpha dihtah ahi hi. I Nam GOU manpha neisun uh Zougaal hall hi eite dingin bang chi bang in manpha in ngaisang huai nanleh midangte a ding a hall neu noukhat leh hall changkang achinlou zia in ei Zou taten I nam GOU uh Zougaal hall I puatha/lamtha ua I kep hoi ua I vengbit ding uh angai hi. Zou gal hall hi ei khangtha pen ikep hoi ua izah siam uh leh nam thupi tah hingtun thei Goumanpha ahi thei a, I ngaisah lou ua, tulpaan ikaisah uhleh inam za umna adewisah thei hi

ZOUGAAL HALL SIAMTHA DAN DING:

Zougaal hall hi I nam gou uh ahi chi ithei ua, siamtha angai dan zawng I thei ua, hinanleh tunitan in koima Zou gaal hall siamtha leh keliet(Extention) ding thu aki gen kha nailou hi igam ingaisah loud an uh kilah na ahihi. Khatvei Zougaal hall puatha nading in Rs. 2 lakh(Lakh ni) sanction ahi a hinanleh duthusam atung sih mama hi. Rs. 2 lakh a puatha ding ahi leh amel ki danglam deu ding a mipiten aki ngai lai in rong kinu tha chauh ahi giap hi.( Ei Zou te adding in rong man tam mama dan in aki gen hi).

Zou tate khopisung leh singtang a kipung deudeu leh pipungtou zel ding ahi zia in siamtha a kelet angai ta mama hi. Zougaal hall siamtha danding ahileh thupitah leh suam um leh gou ching a lamding hi mipi koipou dei dan ahia, hinanleh sum leh pai neilou akihi zia in apoimaw dan leh akizah kanat theidan ding pen a siamtha dan ingaitua ding ua poimaw ahihi. Tuabang a lamtha dan ding ahileh Tua inn lamsa(Building) pen phelkhiat a alian thei bang pen a lam ding ahi. Tualeh tu a Zougaal hall lamtha sawmzia a a khuam(Foundation ding a sitawn(Iron rod) ki phumsa te hi abawn apaikhiat a a liantheibang pen a kelet ding ahia, A building thupi lam hi getpha ahilou zia in hall sung a mipi atam theibang pen a kileng nading leh simple deu ahi leh zong ineitawh kitua a lamtha ding ahihi.

ZOUGAAL HALL LAMTHA NADING SUM MU DAN DING:

Zougaal hall lamtha dandingte ingaitua chiang un inam economic a iniam dan uh apuanat huaidan lungsim ah ang kilangtha zel a,mipite kidawng khawm ding chilei lah bangma zat kimulou ding ahizia in khangtha lamten pan ila deu uh angai ding hi. Zougaal hall lamtha nading sum anuai a bang a hawl khiat ding ahi.

1. M.L.A nei hi ahoidan leh poimaw dan koipouin I theisa uh ahi zia in Zougaal hall lamtha nading in Zou ten MLA inei uh a poimaw ma ma hi. I gam a Community hall kichi imute uhi Central govt.in devolopment scheme sum tuamtuam state govt. apat mipite ading a apiehte toh kilam ahi hi. Ei Zouten MLA ineilou jieh un central scheme tuamtuam I muding uh tampi MLA leh ministers leh silbawlthei ten ahei danglam zel jieh un I mu dingbang uh I mupha ngai sih uhi. Tuabang I Zou quata te ahina bang a Zouten imuthei nading uhleh silbawlthei te khut apat humbit ding in ZOU ten MLA inei zing uh kul leh poimaw ahi jieh in Zou mipite MLA nei nading a I pang khawm zing ding uh ahi.

Tualeh I Zou sung a silbawlthei kisa a nam mipite deidan kal a gamta leh nam masawmna ding dal theiten zawng, Zou ten MLA inei ding uhi mimal a bang a enlou a nam a ding a poimaw ahi dan theisiam a MLA election chiang a Nam min a kiniemkhiat angaina a kiniam khiat ngam hi nam ngainat na liantah ahichi I theichiat ding ua hoi ahi. I nam sunga mikhenkhat nam mina kalsuan kichia nam lamkaite tunga lungkim louna neia midang vabel tenzong Tuazieh in I nam I gam zuohlou ham ham I sawm ding uh ahi.

2. Zougaal hall hi I nam ading a GOU manpha ahijieh in, a lamtha nading mipiten inei bangbang itlou a I kithawkhawm uh angai hi.

3. Zougaal hall siemtha ding a panla pawl/committee kiphu a, ama un charity, lottery leh sum hawl dan chi tuomtuom a pan anglah ua bul angpat ding uh ahi.

4. I Zou sung a MLA a telchingten Zougaal Hall siamtha leh puaphat hi ngai poimaw masat pen a nei ding uh ahi.

Zougaal hall siamtha apoimaw dan I thei chiat ua, hinanleh a lamtha/puatha na ding sum leh pai a um masang a lamdan ding aletdan leh asan dan dingte get masat thei ahi sia, iget masat thei umsun ahi leh Zougaal hall lamtha sawmna a um leh avaisai ten tuhun mai en lou a dachiang a khangtha leh khangsawnte a dinga gouching leh maban kum tampi hing tung ding en a bawltha hithei leh chi tan igen thei uh ahi hi.

(Bang chi kum ekhat apat in Zou Youth Organization(ZYO) min a hall khat neiding in mitawmngai khenkhat ten pan la in tu in bang tan ekhat atungta ua, lungdampi leh kipapi ahuai mama uhi. Hinanleh gam leh nam economic dinmunte, I population leh apoimawna ban ah Hall location te et in anuai abang in ngaidan ahing piang thei hi.

Zougaal hall hi hall maimai leh kipumkhawmna hall maimai ahisia, ipu ipa Zoumi pasalpha ten gam leh nam humbit nading a khovel galhang British sipaite ana kapna uh theizingna min pua leh I hall neisun uh ahi a, Zougaal hall zong tunitan a puaphat zoulou leh akanat nading tan a zah kanat theilou khawp a ngaisah alaw zoulou lai a, Hall tuam nei isawm uhi akilawm lou natan a um hi. Hall ichi pen mipi leh nam sil a bangkhat bawl khat nei chiang a ki mukhawmna mun ahizia in tu a I Zougaal Hall uh zong lualum lou a hun sawtpi um ahizia in Hall tuam vanei hi ahoipen ding a gingtat huai sihi.

ZYO hall atuam a vanei sang in tu a malana ums ate leh fun ums ate Zougaal hall lamtha nading in kisunglut henla achingtou ten chin nading mitawmngai ten hing hawl sunzawm uh leh Zougaal hall tu sang a hoizaw, lianzaw leh kanazaw theibang pen in kilamtha leh Zou mipi leh Khangsawn te adingin Gou aching zaw ding hi. Tu a Zougaal um na mun hi Zou ta khopi sung leh singtang a pat in a center in, Tuibuang lam leh Lamka lam a umte adding a center ahiban ah Free zone a um ahizia in koilamkoilam a ding in a hamuan huai in azawt zong abailam zaw hi. ZYO hall hi mimal minphatna leh law nading(Advantage) ngaituana lungsim zia ahilou leh nam adding in Apoimawna seng a um sia, apoimaw lou anampi sum zahbei na maimai ahi kha ding alau huai hi. Tuazia in mimal kingamna a silbawl ahilou leh nam min pua leh nam makhualna ahileh zong nam itna leh nam makhualna tahtah lungsim gelna tawh ZYO Hall neisawm a mitawmngai ten hoitah in hing ngaitua tha leh uh adei huai hi).

No comments: